Ο “ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ” ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ

Ήταν εξ αρχής διαφαινόμενο, ότι ακόμα κι ένα τόσο μείζον κοινωνικό ζήτημα όπως είναι η λεγόμενη κρίση, θα έχανε την ουσία του ως τέτοιο και θα έπαιρνε, όπως συνηθίζεται σ’ αυτή τη χώρα, χαρακτήρα «πατριωτικό».
Σ’ αυτόν τον «πατριωτικό» λόγο κυριαρχεί ένας ανορθολογισμός που εκφράζεται, κυρίως, μέσα από μια σειρά συνωμοσιολογικά σενάρια. Κάθε κοινωνική-οικονομική-πολιτική θέαση και κριτική που βασίζεται σε παράθεση επιστημονικών δεδομένων και τη διατύπωση λογικών επιχειρημάτων καθώς και η λογική εξαγωγή συμπερασμάτων πάει περίπατο. Εδώ περίοπτη θέση κατέχουν οι εχθροί της Ελλάδος που, ως γνωστόν, έχουν κυκλώσει αυτή τη χώρα από παντού και απεργάζονται την καταστροφή της. Ποιοι είναι οι εχθροί; Αυταπατάσθε αν πιστεύετε ότι μπορεί να είναι το κοινωνικό-οικονομικό σύστημα μέσα στο οποίο ρημάζονται οι ζωές μας και που λέγεται Καπιταλισμός. Η Ε.Ε. και το Δ.Ν.Τ. παύουν να είναι κέντρα του διεθνούς κεφαλαίου που κατέστρεψαν χώρες και λαούς με την προώθηση του άγριου νεοφιλελευθερισμού και μετατρέπονται σε σκοτεινά άντρα μιας συνωμοσίας εναντίον της Ελλάδας. Ποιοι είναι, λοιπόν, αυτοί οι καταραμένοι εχθροί μας; Μα ποιοι άλλοι εκτός απ’ τους απανταχού φταίχτες Εβραίους και τον Σιωνισμό τους και φυσικά τους Mασόνους και τους μη εξαιρετέους….. Ιλλουμινάτους. Οι μετανάστες έχουν τον ρόλο του πολιορκητικού κλοιού για να αλωθεί η χώρα και ο πολιτισμός της και να ανοίξει ο δρόμος για να πραγματοποιηθούν αυτές οι ανίερες προθέσεις. Τέλος, για γαρνιτούρα έχουμε αναφορές σε αρχαία μεγαλεία και μπόλικη προγονολατρεία.
Σα λογική συνέπεια, γίνεται έκκληση στον «πατριωτισμό των ελλήνων» να σώσουν τη χώρα, τη φυλή και τον πολιτισμό τους. Προσοχή: στον «πατριωτισμό των ελλήνων» και όχι στον «πατριωτισμό των ελλήνων πολιτών». Μόνο οι «καθαροί» έλληνες στο γένος και τον πολιτισμό δύνανται ν’ αγαπούν αυτόν τον τόπο και να αγωνίζονται για ένα καλύτερο μέλλον του λαού του. Οι άλλοι, όσοι δηλ. είναι μεν έλληνες πολίτες αλλά όχι και στο γένος, αυτοί προφανώς είναι δεύτερης κατηγορίας και μάλλον, ύποπτοι. Όσοι δε απ’ τους μετανάστες και τους πρόσφυγες θελήσουν να συμμετάσχουν, αποκλείονται με συνοπτικές διαδικασίες, αφού είναι, όπως είπαμε, το μέσον για να αλωθεί η χώρα. Απ’ την άλλη, όπως μας πληροφόρησε και ο οικονομολόγος Καζάκης όταν μίλησε εδώ στην πλατεία Ελευθερίας, οι μετανάστες δεν έχουν τις ιδιαίτερες μνήμες αντίστασης που έχουν οι έλληνες. Φαίνεται ότι, για τον θιασώτη ενός νέου Ε.Α.Μ., οι αγώνες αντίστασης που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα αποτελούν μια τόσο ιδιαίτερη και μοναδική, στα παγκόσμια συμβάντα, περίπτωση που κανείς δε μπορεί να τη φτάσει. Πόσο, μάλλον, να συμμετάσχει. Προφανώς, οι άνθρωποι αυτοί κατέβηκαν κάπου απ’ τους αιθέρες. Δεν προέρχονται από χώρες στις οποίες έχουν λάβει χώρα μακροχρόνιοι αγώνες ενάντια στους αποικιοκράτες και τους ντόπιους δυνάστες. Όχι, όχι! αυτοί οι άνθρωποι που τα προηγούμενα χρόνια συμμετείχαν σε απεργίες και διεκδικήσεις, εδώ μαζί μας ή στις χώρες τους, δεν μας κάνουν. Μας κάνουν, όμως οι καναπεδάτοι έλληνες που οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή με την αδιαφορία τους. Δεν έχουμε, όπως καταλάβατε, παρά να περιμένουμε πότε θα ξυπνήσουν οι μνήμες που βρίσκονται κρυμμένες στα γονίδιά αυτών των τελευταίων, για να αναλάβουν το «πατριωτικό» τους καθήκον.
Η λέξη πατριωτισμός δεν μπήκε τυχαία σε εισαγωγικά . Έτσι, σ’ αυτό το σημείο είναι απαραίτητο να γίνει μια παρένθεση. Διότι πρέπει να δούμε από πού προέρχεται ιστορικά και ποιο περιεχόμενο εμπεριείχε αυτή η λέξη.
Οι λέξεις πατριωτισμός και πατριώτης είναι δημιουργήματα της Μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης. Τί σήμαινε , λοιπόν, να είσαι πατριώτης και τί εξέφραζε ο πατριωτισμός του; Πατριώτες (αυτό)αποκαλούνταν αυτοί που έθεσαν ως κύριο καθήκον τους να έρθουν σε κάθετη ρήξη με το παρελθόν. Δηλαδή με τις αρχές, τις αξίες και τα ήθη του, με την κουλτούρα του και τους θεσμούς του. Διότι, για τους Γάλλους επαναστάτες όλα αυτά ήταν προϊόντα κατάκτησης, υποδούλωσης, καταπίεσης, εκμετάλλευσης, προνομίων των ισχυρών της εποχής (φεουδάρχες- εκκλησία), που είχαν ως παράγωγά τους την θρησκοληψία, την δεισιδαιμονία, την αμορφωσιά και την ηθελημένη υποταγή στους αφέντες. Σαν συνέπεια, ρίχτηκαν στην δημιουργία ενός νέου κοινωνικού και πολιτικού πολιτισμού, με παγκόσμιες αναφορές και διαστάσεις που συμπυκνωνόταν στο σύνθημα: Ισότητα , Αδελφότητα, Δικαιοσύνη. Πατριώτες, επομένως, ήταν όλοι όσοι συμμετείχαν στην δημιουργία και την υπεράσπιση αυτού του νέου πολιτισμού, ανεξαρτήτως καταγωγής και θρησκείας. Πατριώτες δεν μπορούσαν να ήταν αυτοί που εμμέναν στο παρελθόν και στρεφόταν ενάντια στην επανάσταση. Τέτοιοι ήταν οι περισσότεροι αριστοκράτες, κι ας είχαν να παρουσιάσουν τα πιο αρχαία πιστοποιητικά καταγωγής, και εκείνοι οι αγρότες που δε μπορούσαν να ζήσουν χωρίς τον Πάπα και τον Βασιλιά, αλλά μπορούσαν να ζήσουν μες την πείνα και την ψείρα.
Σαν αντίδραση, όμως, στις αλλαγές που επέφερε η Γαλλική Επανάσταση, έχουμε την ανάδυση της αντιδραστικής ρομαντικής γερμανικής εθνικιστικής ιδεολογίας: Μυστικιστική σύνδεση με το παρελθόν και εξύψωση της αγροτικής κουλτούρας, λατρεία της φυλής και του αίματος, τοπικισμός, περιχαράκωση, απέχθεια για το διαφορετικό και μίσος για ό,τι θύμιζε τα πανανθρώπινα ιδανικά αποτελούσαν το βάθρο αυτής της ιδεοληψίας. Η κυριαρχία της απ’ τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αι. και εντεύθεν οδήγησε, ακριβώς, και στην αλλοίωση της επαναστατικής έννοιας του πατριώτη και την μετάλλαξή της με ακραία αντιδραστικό περιεχόμενο. Τελική ιστορική συνέπεια αυτής της αντίληψης υπήρξε ο φασισμός και ο χιτλερικός ναζισμός.
Η παρένθεση έκλεισε κι ο καθένας κατανοεί τί απ’ τα παραπάνω ισχύει στην Ελλάδα. Ας έρθουμε στο σήμερα.
Για το μόνο που δε μπορεί να κατηγορηθεί ο ελλαδικός κοινωνικός σχηματισμός απ’ το 1990 και δώθε (για να θέσουμε ένα χρονικό όριο) είναι ότι υπήρξε στους κόλπους του έλλειψη αυτών των φαινομένων και εκδηλώσεων που αποκαλούμε «εθνική έξαρση και ενότητα», «εθνική συνείδηση» και ενδιαφέρον για τα «εθνικά θέματα», σύσσωμη συμμετοχή σε «εθνικά οράματα και στόχους» και πάει λέγοντας. Πιο συγκεκριμένα, έλαβαν χώρα – με εκρηκτικό και επιθετικό τρόπο – η πανεθνική ενότητα για το Μακεδονικό με τα τεράστια συλλαλητήρια, οι αλαλαγμοί για την ορθοδοξία συνοδευόμενοι με τις κατάρες κατά πάντων των απίστων και αιρετικών, η συσστράτευση στο όνομα εθνικών στόχων όπως η Ο.Ν.Ε. και η Ολυμπιάδα που έπνιγε κάθε προσπάθεια δημοσίου διαλόγου. Τίθεται αμείλικτο το ερώτημα: Πώς γίνεται να έχουμε εθνική ανάταση και εθνικές επιτυχίες και την ίδια στιγμή η κοινωνία μας να καταβαραθρώνεται; Πώς γίνεται η πατρίδα να τα πάει μια χαρά και η κοινωνία της να καταστρέφεται; Μήπως ήρθε η ώρα να (ανα)στοχαστούμε και να κάνουμε ένα συσχετισμό ανάμεσα στα δύο; Δηλαδή, μήπως ακριβώς επειδή κοιτούσαμε τους «εθνικούς στόχους» παραμελήσαμε την κοινωνία μας; Μήπως επειδή χορτάσαμε από «εθνική δόξα» απογυμνωθήκαμε απ’ τα κοινωνικο-πολιτικά μας δικαιώματα; Τελικά, μήπως οι «εθνικές επιτυχίες» σχετίζονται άμεσα με τις κοινωνικές μας αποτυχίες; Εκείνο που συνέβη ήταν ότι, ενώ στο ιδεατό πεδίο κυριαρχούσε η φαντασίωση του «κοινού συμφέροντος των ελλήνων» στο πραγματικό κοινωνικό πεδίο είχαμε σε εξέλιξη την πλήρη επικράτηση της λαίλαπας του ατομικισμού και της λατρείας του καταναλωτισμού που διέλυε κάθε κοινωνικό ιστό. Με άλλα λόγια, η καταθλιπτική κυριαρχία της ιδεοληψίας περί «κοινού εθνικού συμφέροντος» απέκρυπτε την ταξική φύση της κοινωνικής πραγματικότητας και διευκόλυνε, έτσι, καταλυτικά την δημιουργία ενός κοινωνικού πεδίου αλληλοφαγώματος, όπου ο ένας πατούσε πάνω στον άλλον για καριέρα και λεφτά.
Εντάξει, αγαπητοί «πατριώτες», να σώσουμε την «φτωχή πλην τιμία Ελλάς», αλλά με την κοινωνία της τί γίνεται; Δεν νομίζετε ότι κάποτε θα πρέπει να κοιτάξουμε κι αυτή την έρμη την κοινωνία μας; Υπάρχει κανείς-μια που να’ ναι περήφανος-η για την κοινωνία στην οποία ζει; Να ειπωθεί πιο ωμά: Υπάρχει κανείς-μια που να μην αισθάνεται ντροπή για την κατάντια, σε κάθε επίπεδο, της κοινωνίας στην οποία είναι συμμέτοχος-η; Τότε προς τί όλες αυτές οι συνεχείς αναφορές σε Περικλή και Παρθενώνες, σε Μεγαλέξανδρους και στρατηλάτες; Σωστά! Το ένδοξο παρελθόν σώζει το ανύπαρκτο παρόν. Όμως, δεν είναι καιρός, επιτέλους, να γίνει υπαρκτό, να (ανα)δημιουργηθεί; Διότι, όπως ειπώθηκε: Όποιος δεν δημιουργεί την ιστορία την υφίσταται. Και εμείς σήμερα υφιστάμεθα αυτήν, ακριβώς, τη μη συμμετοχή μας στην κοινωνική-ιστορική δημιουργία. Και ποτέ κανείς δε δημιούργησε στηριζόμενος και παραμένοντας καθηλωμένος στους μύθους του παρελθόντος. Οι ιστορικές-κοινωνικές δημιουργίες είναι πάντα κοινωνικά διακυβεύματα και ως τέτοια είτε τα κατακτούν οι κοινωνίες στις διάφορες ιστορικές φάσεις που διέρχονται, είτε όχι. Δεν έχουν σχέση με τα γονίδια και τους ένδοξους πολιτισμούς του μακρινού παρελθόντος. Μ’ αυτά τα τελευταία έχει σχέση μόνο ο φασισμός.
Χρειάζεται (ανα)στοχασμός και (ανα)δημιουργία λοιπόν! Δημιουργούμε σημαίνει, πατάμε γερά στο σήμερα και χτίζουμε οραματιζόμενοι το αύριο. Σημαίνει, ανοιγόμαστε στον κόσμο και παίρνουμε ό,τι χάρισαν γενναιόδωρα στην ανθρωπότητα οι μεγάλοι στοχαστές της και οι επαναστατικές κατακτήσεις των λαών της.
Είναι καίριο το παράδειγμα που μας έρχεται τους τελευταίους μήνες από πολλές αραβικές χώρες. Αφού σαρώθηκαν για δεκαετίες από κάθε είδους αναχρονιστικό παραλογισμό – και κύρια απ’ τον ισλαμιστικό φανατισμό – σήμερα ένα σημαντικό πρωτοπόρο κομμάτι των λαών τους, και κύρια της νεολαίας τους, φαίνεται να ανοίγεται στον κόσμο και να ζητάει, να διεκδικεί με κάθε τίμημα, τα πανανθρώπινα ιδανικά της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Και είναι να μελαγχολεί κανείς όταν, την ίδια ώρα, κοιτάζει στην Ελλάδα και ως λύση για την τεράστια κοινωνική καταστροφή που βρίσκεται σε εξέλιξη, προάγεται το περεταίρω κλείσιμο στο μίζερο ελλαδικό καβούκι μας.
Επιτέλους, δεν αντέχεται άλλο αυτή η καταραμένη εσωστρέφεια, η φοβική αυτοαναφορικότητα και η δηλητηριώδης παρελθοντολογία. Μπορεί να μας εξηγήσει κάποιος-α πώς γίνεται (ή έγινε) κι αυτός ο γαμάτος πολιτισμός – που φοβούνται μη και τον χάσουν ή θρηνούν που χάθηκε και προσπαθούν να τον ξανάβρουν – φορέας του οποίου είναι (ή ήταν) ο ελληνικός λαός, πώς γίνεται (ή έγινε) λοιπόν και δεν βοήθησε αυτόν τον λαό, τότε και τώρα, να αντισταθεί στη λαίλαπα; Τελικά τί μας ζητούν, να ξαναγυρίσουμε σε κάτι το οποίο έχει ήδη δοκιμαστεί και απέτυχε;
Αυτή η ιστορική στιγμή, αυτή η ιστορική ευκαιρία που ανοίγεται μπροστά μας δεν πρέπει να χαθεί. Και για να μη χαθεί, το πρώτο που επιβάλλεται να πράξουμε είναι – για να ειπωθεί κάπως παραστατικά – να ανοίξουμε τα φτερά του νου μας και να τ’ αφήσουμε να πετάξουν πάνω απ’ όλη την υφήλιο, να απλώσουμε τις αγκάλες της καρδιάς μας και να αγκαλιάσουμε όλο τον κόσμο.