To Σάββατo 10 Δεκέμβρη, με μεγάλη συμμετοχή και σε συντροφικό κλίμα, πραγματοποιήθηκε στο Πολυτεχνείο Κρήτης μια κριτική συζήτηση γύρω από τις πολλαπλές όψεις της ιδιωτικοποίησης της έρευνας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Στην εκδήλωση, παρουσιάστηκαν θεωρητικές και ιστορικές εισηγήσεις από τις δύο συλλογικότητες πάνω στα σύγχρονα αντικείμενα της έρευνας (λ.χ. ασφάλεια, στρατός) και τον ρόλο του ερευνητή, την ιστορία της νομοθετικής αναδιάρθρωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τις κοινωνικές αντιλήψεις για τον θεσμό του πανεπιστημίου καθώς και πάνω στα ερευνητικάπρογράμματα του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Στη συνέχεια, έγινε εισήγηση και από συντρόφισσα-συνδικαλίστρια του Συλλόγου Ερευνητών/Ερευνητριών και Εργαζομένων στην Έρευνα Ηρακλείου για τους αγώνες ενάντια στην υποτίμηση της εργασίας των ερευνητών/τριών. Στη συζήτηση που ακολούθησε ακούστηκαν βιωματικές τοποθετήσειςπάνω σεεργατικά και συνδικαλιστικά θέματα με άξονα τις αντιστάσεις στη διείσδυση των ιδιωτικών συμφερόντων στην πανεπιστημιακή έρευνα, τη διαχείριση της περιουσίας των ιδρυμάτων και τη φοιτητική μέριμνα για την εξυπηρέτηση αντικοινωνικών σκοπών από ιδιοτελή ή ακόμα και μιλιταριστικά συμφέροντα.
Η εισήγηση αναφορικά με την μπροσούρα του σχήματος ResearchCritique ξεκίνησε παρέχοντας ένα ιστορικό πανόραμα της σύνδεσης της πανεπιστημιακής έρευνας με προγράμματα του στρατού σε διεθνές και εθνικό επίπεδο. Ακολούθως, παρουσίασε τρόπους μέσα από τους οποίους εταιρίες και αφεντικά βρίσκουν φτηνή ή/και απλήρωτη εργασία, υποδομές και εξοπλισμό για να διεξάγουν τις έρευνές τους, εκφυλίζοντας τον κοινωνικό ρόλο του πανεπιστημίου. Έτσι, οι καθηγητές συχνά μετατρέπονται σε εκτελεστές project και «προσωπάρχες» ενός άτυπου –και συχνά εκβιαζόμενου– εργατικού δυναμικού. Σε αυτό το πλαίσιο παρουσιάστηκαν αρκετά παραδείγματα ερευνητικών προγραμμάτων με μιλιταριστικό και κατασταλτικό περιεχόμενο που έλαβαν χώρα στο ΕΜΠ από το 2000 και μετά, όπως και παραδείγματα συλλογικών αντιστάσεων σε αυτά.
Κατόπιν τη σκυτάλη των εισηγήσεων πήραν μέλη της πολιτικής συνέλευσης της Κατάληψης RosaNera, με τις οποίες επιχειρήθηκε η προσέγγιση του περιεχόμενου ενίοτε προσχηματικών εννοιών, όπως είναι η αναδιάρθρωση ή η μεταρρύθμιση,καθώς και του τρόπουμε τον οποίοαυτές χρησιμοποιούνται ιδεολογικά για να θεμελιώσουν επιχειρήματα διασύνδεσης των ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την επονομαζόμενη αγορά εργασίας. Παρουσιάστηκε αρχικά μια ιστορική αναδρομή των δομικών αλλαγών που επιχειρούν εδώ και δεκαετίες πολιτικές και οικονομικές ομάδες συμφερόντων με στόχο τον ιδιωτικό και κρατικό έλεγχο της διοίκησης, της έρευνας, της εργασίας,όπως και των πόρων των δημόσιων δαπανών που διοχετεύονται στα ιδρύματα της τριτοβάθμιας.
Επίσης, θεματοποιήθηκε η ένταση γύρω από τον ρόλο του ερευνητή στο πανεπιστήμιο-επιχείρηση, μέσα σε ένα ίδρυμα αποκομμένο από τον αστικό ιστό και απομονωμένο από την κοινωνική ζωή των κατοίκων της πόλης που εδρεύει. Σε αυτό το ίδρυμα, ολοένα και πιο αποξενωμένο από τις κοινωνικές ανάγκες, ο ερευνητής επιτελεί πολύ συχνά έναν κακοπληρωμένο ρόλο ενός εντολοδόχου σε ερευνητικά προγράμματα στα οποία αλλοτριώνεται η εργασία του καθώς δεν έχει λόγο πάνω στο περιεχόμενο ή τους σκοπούς της έρευνας.Τέλος, παρουσιάστηκαν πολλά παραδείγματα από το Πολυτεχνείου Κρήτης, γύρω από το management σε συγκεκριμένα ερευνητικά προγράμματα στα οποία κυριαρχεί η εκμετάλλευση απλήρωτης ή κακοπληρωμένης εργασίας, η κατασπατάληση δημοσίου χρήματος για να εξυπηρετηθούν ιδιωτικές εταιρείες η κερδοφορία των οποίων συνδέεται με αντικοινωνικούς, αντιπεριβαλλοντικούς ακόμα και ρατσιστικούς-αντιπροσφυγικούς και μιλιταριστικούς σκοπούς.
Στη συζήτηση που ακολούθησε τοποθετήθηκαν σύντροφοι και συντρόφισσες, συνδικαλιστές και συνδικαλίστριες, εργαζόμενες και εργαζόμενοι από τον χώρο της έρευνας μεταφέροντας ανάλογες εμπειρίες αγώνων ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της επιστημονικής έρευνας, όπως και ενάντια στην εκμετάλλευση της ερευνητικής εργασίας. Σε τοποθετήσεις που έγιναν, εκφράστηκε η επιθυμία για συνέχιση ανάλογων εκδηλώσεων και συζητήσεων με στόχο την έμπρακτη και κριτική αντίσταση στην αλλοτρίωση των κοινωνικών θεσμών της παιδείας.
Ωστόσο, αξίζει να σημειώσουμε πως, για άλλη μια φορά, δεν έλειψαν τα ευτράπελα από την πλευρά της δοτής και μη εκλεγμένης από τη φοιτητική κοινότητα διοίκησης του Πολυτεχνείου, η οποία προσπάθησε να απαγορεύσει την εκδήλωση και την ελεύθερη κυκλοφορία των ιδεών, κλειδώνοντας τις… αίθουσες. Όπως ήταν φυσικό, η καταπάτηση πολιτικών δικαιωμάτων μέσα στο Πολυτεχνείο δεν έγινε δεκτή και η εκδήλωση έγινε κανονικότατα στις αίθουσες του. Αξίζει να αναφέρουμε τις πρακτικές ερημοποίησης του ιδρύματος από τη διοίκηση: η αίθουσα όπου θα διεξαγόταν η εκδήλωση αρχικά βρέθηκε κλειδωμένη και ασφαλισμένη με δοκάρια πίσω από τις πόρτες. Επιπλέον, στην κεντρική πύλη γίνονταν ερωτήσεις από τον υπάλληλο-φύλακα προς τον κόσμο που ήθελε να μπει διότι μέσα «γινόταν εκδήλωση από κάτι αναρχικούς», όπως ειπώθηκε. Γνωρίζουμε βέβαια ότι το περιεχόμενο της συζήτησης ήταν αυτό που ενόχλησε την πρυτανική αρχή, καθώς στην εκδήλωση τεκμηριώθηκαν τόσο οι αντικοινωνικές έως απάνθρωπες επιλογές σε κατευθύνσεις των ερευνητικών προγραμμάτων όσο και οι επιεικώς απαράδεκτες εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στον κλάδο της έρευνας.
Ως εκ τούτου, έχει ιδιαίτερη σημασία για εμάς πως αυτή η εκδήλωση έγινε στο Πολυτεχνείο Κρήτης με τη συμμετοχή και ανθρώπων που εργάζονται στην έρευνα αλλά και φοιτητών και φοιτητριών.
Θεωρούμε πως είναι ώρα να αλλάξει το περιεχόμενο της έρευνας αλλά και να τεθούν φραγμοί στην ιδιωτικοποίηση, την εκμετάλλευση και τον αυταρχισμό που επικρατεί στην ακαδημαϊκή ζωή. Είναι γεγονός πως το Πολυτεχνείο Κρήτης παράγει γνώση που εξυπηρετεί τις εταιρείες των όπλων και τη συνεργασία με το ΝΑΤΟ αλλά και άλλους στρατιωτικούς θεσμούς. Είναι επίσης γεγονός ότι παράγει γνώση χρηματοδοτούμενη από ιδιωτικές εταιρείες, από τα Ελληνικά Πετρέλαια και την Ελληνική Αστυνομία. Drones, θερμικές κάμερες, συστήματα εντοπισμού θέσης υψηλής ακρίβειας και συστήματα παρακολούθησης είναι οι τεχνολογίες αιχμής που παράγονται από τους ανασφάλιστους εργαζόμενους στην έρευνα, τους μεταπτυχιακούς και των διδακτορικούς φοιτητές του.
Η γελοία –καταδικασμένη σε αποτυχία– προσπάθεια της διοίκησης να απαγορεύσει την εκδήλωση μας και την ελεύθερη και κριτική διακίνηση των ιδεών δεν πέρασε. Κατέδειξε, ωστόσο, τον σκοταδισμό που επικρατεί μέσα στους θεσμούς της ολοένα και πιο δυσπρόσιτης και λιγότερο δημόσιας εκπαίδευσης. Τασσόμαστε ενάντια στην παραγωγή τεχνολογίας ενάντια στην προσφυγική ζωή, ενάντια στην έρευνα που έχει στόχο την αστυνομική παρακολούθηση των ζωών μας, την υποτίμηση της εργασίας μας και τον πόλεμο. Απαιτούμε ένα Πανεπιστήμιο που θα λειτουργεί για το κοινό καλό, για τις εργατικές και τις κοινωνικές ανάγκες και τη διεθνή ειρήνη, με σεβασμό στους εργαζόμενους και στον ρόλο του ως κοινωνικού θεσμού.
Καταγγέλλουμε τη δοτή πρυτανική αρχή για την προσπάθεια φίμωσης της κριτικής συζήτησης και επιφυλασσόμαστε να βρισκόμαστε απέναντι σε κάθε ενέργειά του η οποία συμβάλλει στην περεταίρω υποτίμηση των ζωών μας.
Κατάληψη Rosa Nera
